قدم زدن در شب‌های روشن پیترزبورگ
شبی از شب‌های روشن سنت‌پیترزبورگ، عابری پیاده، کنار رودخانه، با دختر جوانی برخورد می‌کند. دختر سر در گریبان برده و اگر خوب دقت کنی شاید بتوانی صدای آرام هق‌هقش را بشنوی؛ کاری که راوی بی‌نام و نشان داستان شب‌های روشنِ فئودور داستایفسکی با وجود انزواطلبی‌اش انجام داد و همین مکالمه کوتاه، موجب شد او به همدم و همراه چهار شب آینده دختر داستان تبدیل شود.
ناستنکا، دختر گریان کنار رودخانه، داستان غم‌انگیزش را برای راوی تعریف می‌کند. او با مادربزرگ سخت‌گیرش زندگی می‌کند و بیش از یک سال پیش، مرد جوانی طبقه بالای خانه مادربزرگ را اجاره می‌کند و ناستنکا در اثر رفت‌وآمد‌های مستاجر، عاشقش می‌شود.
ناستنکا راز عشق را در سینه پنهان می‌کند تا آنکه یک روز، مستاجر قصد می‌کند خانه مادربزرگ را ترک کند. ناستنکا در لحظات آخر رازش را برای مرد فاش می‌کند. مستاجر به دلایلی ناچار است که خانه را ترک کند اما پیش از رفتن با ناستنکا قرار عاشقانه‌ای می‌گذارد. یک سال بعد، در جایی مقرر، در ساعتی معین با یکدیگر ملاقات کنند. شرط آنکه ۴ شب فرصت هست برای حاضر شدن سر قرار. اگر ۴ شب گذشت و یکی از دو نفر حاضر نشد، این عشق به وصال ختم نمی‌شود.
چرا باید شب‌های روشن را بخوانیم؟
شب‌های روشن اگرچه در ظاهر کلاسیک ساده‌ی عاشقانه به نظر می‌رسد اما در واقع داستانی کوتاه در ستایش امید -یگانه نیروی پیش‌برنده زندگی از نظر نویسنده- است. نویسنده بر این باور است که برای احساس خوشبختی در زندگی، حتی یک شب کافی است. از این رو در سلوکی چهار شبه با دختری که عشق را می‌ستاید هم‌داستان می‌شود.
دختر، راوی داستان را از تلخ‌اندیشی، یاس و بی‌سرانجامی که در زندگی تصور می‌کند، می‌رهاند. قدرت امید به قدری است که راوی حتی پس از گذراندن اولین تجربه ناکام در زمینه عشق‌ورزی، احساس خوشبختی می‌کند.
شب‌های روشن، داستان کلاسیکی از داستایفسکی است که در ۲۷ سالگی نوشته است. این داستان بر خلاف دیگر آثار نویسنده، در دسته کلاسیک‌های کم حجمی قرار میگیرد که برای خواندن آن به زمانی کمتر از ۳ ساعت نیاز دارید.
اهمیت مطالعه داستانی از داستایفسکی یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان تاریخ ادبیات، در آشنایی خواننده با دنیای نویسنده است. تکیه داستایفسکی در آثارش فقط بر روایت نیست و مفاهیم مطرح شده در داستان او را به عنوان فیلسوفی با ذهنی پیچیده معرفی می‌کند. نویسنده در شب‌های روشن نیز عشق را به مثابه مفهومی فلسفی در نظر گرفته و به بررسی تاثیرات این مفهوم در زندگی می‌پردازد. تقریبا در تمام طول داستان تاثیر فقدان عشق در زندگی مورد توجه قرار میگیرد و دقیقا از نقطه پایان داستان، با تاثیرات شگفت‌انگیز حضور عشق روبرو می‌شویم.
پیشنهاد قفسه برای مطالعه شب‌های روشن
هر کتابی که به اصلاح کتاب‌خوان‌ها در نشست‌های کمتری خوانده شود، تاثیر عمیق‌تری بر ذهن خواننده به جا خواهد گذاشت. پیشنهاد می‌کنیم شب‌های روشن با توجه به حجم کم در یک یا دو نشست مطالعه شود. اگرچه داستان و نحوه روایت آن ساده و خطی است اما برای خواندن این کتاب مانند دیگر آثار داستایفسکی لازم است تمرکز کافی داشته باشید.
در مورد نسخه مناسب نیز، ما شب‌های روشن با ترجمه سروش حبیبی را توصیه می‌کنیم. نشر ماهی این ترجمه را در دو نسخه جیبی مصور و معمولی منتشر کرده است. نسخه مصور با تصویرسازی‌های دابوژینسکی روس منتشر شده که در انتقال حال و هوای داستان و فضای پیترزبورگ موثر است.
دیدگاه ها
ارسال دیدگاه